ҲИФЗИ СОҲИБДАВЛАТӢ ДАР ЗАМОНИ ҶАҲОНИШАВӢ

Дар замони муосир яке аз омилҳои асосие, ки метавонад, ба амнияти миллии давлатҳои соҳибистиқлол таъсири ҷиддӣ расонад, раванди ҷаҳонишавӣ маҳсуб меёбад. Таҳлилҳо нишон медиҳад, ки ҷаҳонишавӣ тамоюли асосии рушди ҷаҳони муосир ба шумор меравад. Дар баробари фароҳам овардани имконият барои суръат бахшидани рушди иҷтимоию иқтисодии давлатҳои соҳибистиқлол, раванди мазкур, инчунин, таҳдиду хатарҳои навро ба вуҷуд оварда, дар ин замина, таъмини амнияти миллӣ, дарёфти роҳу воситаҳои самараноки ҳимояи манфиатҳои давлатию ҷамъиятӣ аз масъалаи муҳим ва афзалиятнок маҳсуб меёбад.

Ҷаҳонишавӣ имрӯзҳо ба муҳимтарин мас- ъалаи сайёра табдил ёфтааст ва дар баробари тараққиёти босуръати илму техника паёмадҳои манфиеро дар пай дорад, ки боиси нигаронии ҷомеаи ҷаҳонӣ мебошад. Мо – аҳли сайёраи Замин дар шароити хеле мураккаб, ки таҳдиду хатарҳои замони муосир ба низоми устувори кишварҳо рӯз ба рӯз афзуда истодааст, қарор дорем. Имрӯз терроризм ва экстремизм ҳамчун хавфноктарин таҳдидҳо барои инсоният ва ҷомеаи умумибашарӣ боқӣ монда, ин ҳаракатҳои ифротӣ бо истифода аз технологияи муосир, ки босуръат рушд меёбанд, тарзу усулҳои нави истифодабариро ба худ касб мекунанд.

Барои мисол, дар як даҳсолаи охир садҳо ҳазор нафар қурбони амалҳои террористӣ ва экстремистӣ гардида, ҳазорҳо нафари дигар маъюбу маслуқ ва миллионҳо инсони дигар овораву сарсон ва фирорию гуреза шудаанд. Ҳалокати мардуми осоиштаи сайёра, алалхусус, қисми осебпазири ҷомеа – занону кӯдакон ва пиронсолон гувоҳи он аст, ки тоифаи ҳувиятбохтаву тафаккурсӯхта бо амалу кирдори ваҳшиёнаи худ ба касеву чизе раҳм надоранд ва ҳамчун василаи амалӣ сохтани ҳадафу мақсадҳои нопок аз ҷониби як тӯдаи аз фарҳангу маърифат дур, бехирад ва ҷоҳилу нотавонбин истифода мегардад.

Дар шароити ҷаҳонишавӣ ва рушди технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ (ТИК) масъалаҳои амнияти иттилоотӣ дар ҳар як давлат муҳим мебошад. Дар ин замина метавон гуфт, ки технологияҳои иттилоотӣ ба рушди устувори ҳар як давлат бевосита таъсиргузор аст. Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун давлати комилҳуқуқу соҳибистиқлол бо таҳдиду чолишҳое, ки аз фазои маҷозӣ бармеоянд, дучор омада метавонад. Баъзе аз афрод  бо сабаби маърифати динию ҳуқуқии комил надоштан, дар бештари мавридҳо ба ақидаҳои ифротгароӣ дучор мешаванд. Аз ин лиҳоз, масъалаи таъмини амнияти иттилоотӣ дар маркази таваҷҷуҳи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад. Ҷумҳурии Тоҷикистон низ дар ин  раванд як қатор санадҳо қабул кардааст. Аз ҷумла, бо фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Стратегияи давлатии “Технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ барои рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон” (5.11.2003, №1174) ва Консепсияи амнияти иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон (7.11.2003, №1175) ба тасвиб расидаанд, ки минбаъд сарчашма ва асоси ҳуқуқӣ дар ин соҳа гардиданд. Консепсияи мазкур ҳадафҳо, вазифаҳо, принсипҳо ва муҳимтарин самтҳои таъмини амнияти иттилоотии давлати миллиро инъикос мекунад. Мутобиқи мазмуни он «Амнияти иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун ҳолати амнияти манфиатҳои миллии он дар соҳаи иттилоот фаҳмида мешавад, ки бо маҷмуи манфиатҳои мутавозини шахс, ҷомеа ва давлат муайян карда мешавад». Дар идомаи ин ду санади муҳим: қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи иттилоот”,  “Дар бораи ҳифзи иттилоот”, “Дар бораи дастрасӣ ба иттилоот” қабул шуданд, ки дар онҳо ҳифзи манфиатҳои миллӣ, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои субъектҳои истифодабаранда дарҷ гардидааст. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии мазкур муносибатҳои ҳуқуқиро, ки дар раванди ташаккул ва истифодаи захираҳои иттилоотӣ, технологияҳои иттилоотӣ, системаҳои иттилоотии автоматикӣ ва шабакаҳо ба вуҷуд меоянд, инчунин, тартиби муҳофизат кардани захираи иттилоотӣ, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои субъектҳои дар равандҳои иттилоотӣ иштироккунандаро муайян мекунад.

Номгӯи навъҳои таҳдидҳои иттилоотӣ ба давлати мо низ дар ҳамин консепсия муайян шудааст. Илова бар қонунҳои зикршуда, Консепсияи сиёсати давлатии иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба чунин қонунҳо, аз қабили: «Дар бораи амният», «Дар бораи алоқаи барқӣ», «Дар бораи ҳуҷҷати электронӣ», «Дар бораи имзои электронии рақамӣ», «Дар бораи матбуот ва дигар воситаҳои ахбори омма», «Барномаи таъмини амнияти иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикис- тон», «Барномаи татбиқи Консепсияи сиёсати давлатии иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистон», «Консепсияи иқтисоди рақамӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» асос ёфтааст.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мунтазам аз минбарҳои Созмони Милали Муттаҳид ва чандин ташкилоти бонуфузи байналмилалӣ муқобили рухдоди номатлуби терроризм ва экстремизм ибрози назар намуда, аз ҷумла, ба таври қотеъ чунин баён доштанд: Террорист Ватан, миллат ва дину мазҳаб надорад.

Ҳамин тариқ, масъалаҳои амнияти байналмилалии иттилоотӣ ва ҳифзи фазои иттилоотӣ барои Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳим буда, роҳҳои ҳалли амалӣ дар ин самт аллакай мушоҳида мешаванд.

Бо дарназардошти таҳдиду чолишҳое, ки аз фазои киберӣ бармеоянд, таваҷҷуҳ ба чанд нуктаро ҷиҳати таъмини амнияти иттилоотӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳим медонем:

• Ҳамкории давлатҳо дар самти тайёр кардани мутахассисони соҳаи технологияҳои иттилоотӣ ҷиҳати таъмини амнияти иттилоотӣ ва идеологӣ дар доираи ИДМ, СҲШ ва дигар созмонҳои байналмилалӣ;
• Бо дарназардошти таҳдидҳо ва ҷиноятҳое, ки аз фазои маҷозӣ бармеоянд, баланд бардош- тани саводнокии рақамӣ ва ба таври васеъ ҷорӣ намудани таълими фосилавӣ дар байни аҳолии Тоҷикистон, инчунин, табодули таҷриба дар ҳамкорӣ бо пешоҳангони ҷаҳон дар соҳаи технология, аз қабили Чин, Ҳиндустон ва Русия зарур аст;
• Таъсиси системаи филтри иттилоотӣ дар фазои киберфазо. Аз ҷумла, дастрасӣ ба захираҳое, ки ба амнияти давлат таҳдид мекунанд, пурра ё муваққатан маҳдуд карда шавад;
• Тақвияти кори таблиғотӣ дар байни он қисми ҷавононе, ки ба ғояҳои радикалӣ тавассути ТИК таваҷҷуҳ доранд;
• Тарбия ва рушди таҳаммулпазирӣ дар байни аҳолӣ, махсусан, дар байни ҷавонон.

Ҳалли ин масъалаҳо кишвари моро, ки дар роҳи рушд қарор дорад, дар раванди муборизаҳои киберӣ, ки фарогири тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеаи мутамаддин мебошанд, устувор сохта, истиқлоли давлатию суботи сартосарӣ ва ваҳдати миллии моро қавӣ мегардонад.

Хулоса, дар чунин шароити ҳассосу хатарзои глобалӣ ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ бояд, пеш аз ҳама, зиракии сиёсиро аз даст надиҳад. Фарзандони ин марзи куҳанро лозим аст, ки шинохти ин сарзамини муқаддасро, ки зи дурии замонаҳо ба мо расидааст, комил намуда, онро ҳамчун гавҳараки чашм эҳтиёт кунанд ва арзишҳои демократию миллӣ ва диниеро, ки гузаштагони мо ба онҳо эътиқод доштанд, пос доранд. Ва ҳар яки мо дар якҷоягӣ ба муқобили ин рухдоди номатлуб камари ҳиммат баста, мубориза барем. Дар ин маврид аз панди гуҳарбори Сарвари дурандеши давлатамон бояд кор барем, ки гуфтаанд: Раванди бисёр мураккабу пурпечутоби ҷаҳонишавӣ ва таҳдиду хатарҳои торафт афзояндаи замони муосир моро ҳушдор медиҳад, ки нисбат ба ҳар вақти дигар ҳушёр бошем, зиракии сиёсиро аз даст надиҳем ва давлати соҳибистиқлоли худро аз таъсири тазодҳои ҷаҳони имрӯза эмин нигоҳ дошта, ба хотири фардои ободу осуда саъю талоши бештар кунем.

Самараи неки Истиқлол аст, ки Ватани хуршедию аҳуроии мо таҳти сарварии Пешвои муаззами миллат дар дунё чун давлати сулҳхоҳу сулҳпарвар шинохта шудааст. Аз ин рӯ, моро зарур аст, ки ҷиҳати ҳифзи Истиқлоли давлатӣ, пойдору бегазанд мондани он дар шароити нави ҷаҳонишавӣ тамоми неруи худро равона созем.